Wosk pszczeli, tuż obok miodu, jest jednym z najbardziej znanych produktów pszczelarskich. Przez całe wieki wosk pszczeli był wykorzystywany do produkcji pachnących świec na użytek domowy i liturgiczny. Jakie zastosowanie ma wosk pszczeli na co dzień i jakie posiada właściwości? Do czego można go używać? Poniżej dowiesz się szczegółów, które pokażą jak wartościowy jest to produkt oraz w porównaniu do miodu – niedoceniany!

Na początek - jak powstaje wosk pszczeli?

Pszczoły wytwarzają wosk pszczeli dzięki swoim gruczołom woskowym. Wosk jest wytwarzany przez pszczoły tzw. woszczarki, które wytwarzają łuski woskowe i z nich budują dziewiczy plaster. Następnie „klasyczne” pszczółki tj. zbieraczki zapełniają powstałą budowlę naturalnym miodem.

Po przeżuciu i przetworzeniu wosku pszczoła przyczepia go do węzy - arkuszu czystego wosku pszczelego z wytłoczonymi dnami komórek pszczelich lub trutowych. Dzięki węzie robotnice szybciej odbudowują plastry o pożądanym przez nas kształcie. Dzięki węzie zużywają również mniej energii – nie muszą same tworzyć rusztowania – mają je podstawione pod nos przez człowieka. Plastry pszczele są zabudowane obustronnie regularnymi sześciokątnymi komórkami, ułożonymi w rzędach, ukośnie odchylonymi ku górze, tak by nie dochodziło do wylewania z nich niedojrzałego, jeszcze płynnego nakropu.

Na plastrze wyróżniamy dwa typy komórek: mniejsze powszechnie zwane pszczelimi i większe – trutowe. W zależności od przynależności gatunkowej jak i podgatunkowej pszczół, komórki te różnią się wymiarami. W górnej części plastra przeznaczonej na magazyn miodu głębokość komórek może dochodzić nawet do 50 mm – czyli ponad dwa razy więcej niż standardowa pszczela komórka.

Budując w ten sposób plastry miodu wypełniane są później miodem lub jajami przyszłego potomstwa (pszczelego lub trutowego). Gdy miód będzie posiadał prawidłowy skład i zawartość wody – pszczoły zakrywają komórki cienką warstwą wosku – czyli zasklepiają plaster. Dzięki takiej procedurze jest chroniony przed zanieczyszczeniami i może być spokojnie przechowany na gorszy, zimowy czas.

Jaki jest skład wosku pszczelego oraz właściwości?

• alkohole i kwasy tłuszczowe - chronią skórę przed utratą wody i natłuszczają ją;
• kwas palmitynowy - zapobiega przesuszaniu się skóry;
• chryzyna - działa antybiotycznie;
• flawonoidy - mają działanie przeciwzapalne, przeciwgrzybiczne i przeciwbakteryjne;
• estry i beta-karoten działa odnawiająco i przeciwzapalnie;
• skwalen - chroni przed drobnoustrojami;
• witamina A - reguluje podziały komórkowe i pobudza;
• kartenoidy - mają właściwości przeciwutleniające.

Wosk pszczeli składa się z mieszaniny kwasów organicznych, estrów, hydroksykwasów, jedno- i dwu-hydroksylowych alkoholi oraz węglowodorów. Substancje pochodne kwasu propionowego, masłowego i walerianowego nadają woskowi pszczelemu miły zapach. Do głównych substancji aktywnych w wosku należą: kwas palmitynowy, kwas 10-hydroksy-2-decenowy, oraz skwalen.

Wosk zawiera też karotenoidy, które mają właściwości przeciwutleniające - z tego względu często jest wykorzystywany w produktach dermatologicznych i kosmetycznych , działając na skórę w szerokim zakresie.

Wosk pszczeli – zastosowanie

Jakie zastosowanie ma wosk pszczeli? Wosk pszczeli z racji na swoje właściwości nawilżające i utleniające nadaje się do stosowania zewnętrznego w postaci:

• opatrunków - z gazy zanurzonej w mieszaninie wosku do leczenia ran,
• areozoli - poprawiających krążenie krwi w chorej skórze,
• maści - do gojenia ran, wybroczyn krwawych, czyraków i wyprysków, a także przy atopowym zapaleniu skóry i przy łuszczycy
• kremów - do leczenia świądu i ran,

Przy zapaleniu zatok i migdałków można stosować zasklepy miodowe w formie „gumy” di żucia. Ten sposób dobrze sprawdza się również przy katarze siennym, astmie oskrzelowej oraz przy zapaleniu błon śluzowych okolic jamy ustnej, nosa oraz gardła. Należy jednak pamiętać że wosk pszczeli stanowi formę łagodzenia objawów – przy poważnych schorzeniach nie powinien być używany jako jedyny sposób leczenia – warto skonsultować się z lekarzem, by przepisał leki ze składnikami aktywnymi – wosk pszczeli, powinien być uznawany jako jedynie dodatek do łagodzenia objawów. Oprócz żucia zasklepów można również przeprowadzić inhalacje parowe.

 

Wosk pszczeli: nawilżenie skóry

Wosk pszczeli to bardzo skuteczny sposób na nawilżenie skóry. Jest on powszechnie stosowany w produktach do pielęgnacji skóry i kosmetykach. Może pomóc odbudować i nawilżyć szorstką, suchą lub spierzchniętą skórę, z racji swoich właściwości zatrzymujących wodę.

Wosk pszczeli ma bogatą zawartość witaminy A, a także właściwości zmiękczające, które nawilżają i nawadniają skórę.  Sprzyja on również odbudowie komórkowej naskórka. Jest on zalecany nawet dla skóry tłustej z racji tego, że nie zatyka porów. Można go stosować codziennie, aby zapobiegać wysuszeniu skóry. Z łatwością można samodzielnie przyrządzić naturalna mieszankę, którą nawilżymy swoją twarz i skórę ciała. Wystarczy połączyć wosk pszczeli z olejkiem migdałowym lub olejkiem jojoba, kilkoma kroplami olejku z witaminą E i aloesem – wspaniały, domowy środek na suchą skórę. Mamy jednocześnie pewność, że nasz kosmetyk składa się z samych naturalnych składników.

Wosk pszczeli znalazł zastosowanie również jako naturalna forma balsamu do ust. Jest to idealna opcja dla osób cierpiących na notorycznie spękane usta, szczególnie w okresie zimowym, gdy powietrze w domu wysuszone jest przez działanie kaloryferów, a na zewnątrz jest mróz nieprzyjemny dla delikatnej skóry ust. Naturalne substancje nawilżające zawarte w wosku pszczelim sprawiają, że momentalnie poczujemy ulgę, a małe ranki szybko się zagoją. Stworzenie własnego balsamu do ust jest bardzo proste. Do małego pojemniczka wystarczy wymieszać kilka składników, takich jak: wosk, olej kokosowy, miód, olejek z witaminą E i olejek eteryczny wedle uznania: pomarańcza, mięta pieprzowa, lawenda, cytryna, czy inne – wybór jest bardzo szeroki.

Wosk pszczeli: wątroba

W 2013 r. w Korean Journal of Internal Medicine opublikowano badanie, w którym zbadano alkohole znajdujące się w plastrze miodu i czy ich działanie przeciwutleniające jest w stanie działać osłonowo na wątrobę. Naukowcy przeprowadzili badanie przy użyciu mieszaniny alkoholu pozyskanego z wosku pszczelego, aby ocenić bezpieczeństwo i skuteczność u osób ze stłuszczeniem wątroby. Badanie prowadzono przez okres 24 tygodni, stwierdzając, że pomogło to w normalizacji funkcji wątroby i poprawie objawów stłuszczenia wątroby.

Wosk pszczeli: cholesterol

Badania wykazały, że długołańcuchowe alkohole tłuszczowe otrzymywane z wosków roślinnych obniżają poziom „złego” cholesterolu u ludzi. Odżywcze lub regulacyjne efekty wytwarzane przez estry wosku lub kwasy alifatyczne i alkohole znajdujące się w nierafinowanych ziarnach zbóż, wosku pszczelim i wielu produktach pochodzenia roślinnego obniżają poziom lipoprotein o niskiej gęstości – LDL - low density lipoprotein  („złego cholesterolu”) o 21% do 29% i podnoszą poziom lipoprotein o wysokiej gęstości HDL - high density lipoprotein („dobrego cholesterolu”) o 8 do 15 procent.

Wosk pszczeli: stres i samopoczucie

Wosk pszczeli znajdzie zastosowanie w domu w postaci przyjemnych, pachnących świec. Naturalne świece woskowe są znacznie zdrowsze od tych parafinowych, ponieważ wdychana sadza parafinowa ma działanie rakotwórcze i stanowi zagrożenie dla naszego zdrowia.

Może również spowodować znaczne uszkodzenia wnętrza domu (komputery, urządzenia elektryczne i przewody). Naturalne świece dzięki kojącemu zapachowi stanowią idealną metodę przy próbie redukcji stresu – podczas medytacji, ćwiczeń, czytania książki czy nauki. Przy zakupie świec powinno sprawdzać się ich skład, by unikać tych zawierających parafinę. Możliwe jest również samodzielne wytwarzanie świec – wystarczy kupić formę świecy oraz blok wosku i knoty. Trzeba przeznaczyć jakoś garnek do tej procedury – ponieważ roztopiony wosk bardzo ciężko usunąć z naczyń. Po rozpuszczeniu wosku nad palnikiem wlewamy go do formy, w której wcześniej został założony knot. Po odczekaniu kilku minut – by wosk wystygł na tyle, by utrzymał się kształt świecy, możemy ją wyciągnąć z formy i przystąpić do dalszego odlewania. Dodatkowo do roztopionego wosku można dodawać olejki eteryczne, by świeca oprócz aromatu wosku, uwalniała inne zapachy – należy jednak sprawdzać zastosowanie olejków, ponieważ nie każdy z nich powinien być podgrzewany.

Wosk pszczeli – zacznij go stosować!

Niezależnie od tego, czy mamy dostęp do wosku pszczelego jako pozostałość po miodobraniu czy chcemy kupić go w pasiece od bartnika, warto zacząć go stosować. Poprawi on stan naszej skóry a także wspomoże razem z miodem podczas przeziębienia. Jego wspaniałe działanie jest znane od tysięcy lat, dlatego najwyższy czas samemu wypróbować jego wspaniałe właściwości.