Czym jest miód pszczeli?
Pszczeli miód to słodka substancja, która jest produkowana przez pszczoły miodne (z gatunku Apis mellifera) z nektaru roślin miododajnych (takich jak chaber bławatek) lub wydzielin, które występują na liściach drzew. Miody różnią się między sobą, a wpływ na ich walory smakowe i zapachowe mają różne czynniki, na przykład: rodzaj i ilość roślin, lokalizacja pasieki, pora roku czy pogoda. W zależności od gatunku mogą mieć one także różny kolor (od białego do ciemnobrunatnego) i konsystencję (od gęstego płynu do nawet stałej substancji). Miód powstaje w ulu i gromadzony jest w strukturach nazwanych plastrami, gdzie z czasem dojrzewa. Wyróżnić można 3 główne rodzaje miodu, w zależności od surowca, z jakiego zostały wytworzone: miody nektarowe (kwiatowe, na przykład miód rzepakowy), spadziowe (na przykład miód ze spadzi iglastej) oraz mieszane (miód spadziowo-nektarowy).
Miód z nektaru kwiatów – jak pszczoły produkują miód w ulu?
Pszczoły zbierają nektar bezpośrednio do wola z roślin (dokładnie z ich gruczołów – nektarników). Pszczoła robi miód, transportując nektar z kwiatów do wewnątrz ula, gdzie jest on dalej przetwarzany. Dokładniej mówiąc, po powrocie do ula odbywa się wymiana nektaru z wola do wola (czyli z ust do ust – taka wymiana nazywana jest trofalaksją), ma to na celu odparowanie wody. Proces przekształcania nektaru w miód obejmuje wielokrotne wysuwanie i chowanie przez pszczoły języczka oblepionego nakropem – czyli świeżym i przerabianym nektarem. W tym samym czasie do roztworu dodawane są enzymy trawienne. Gdy staje się on odpowiednio gęsty, pszczoły składają krople miodu w komórkach plastra miodu, a następnie pokrywają je cienką warstwą wosku (zasklepem), który ma chronić miód przed wilgocią, wszelkimi zanieczyszczeniami oraz zepsuciem się.
Cały proces dojrzewania miodu odbywa się w komórkach, gdzie woda odparowuje, a wielocukry rozpadają się na cukry proste (glukozę i fruktozę). Jeśli wszystko przebiega prawidłowo po 3 dniach zawartość wody w miodzie wynosi około 18 %. Skrzydełko pszczoły pełni tu ważną funkcję – owady wachlują nimi, przyspieszając odparowanie wody i uzyskanie pożądanej gęstości. W trakcie tego procesu w ciągu kolejnych 4-5 dni miód jest wielokrotnie przekładany do nowych komórek i znowu zasklepiany woskowymi wieczkami, aby odciąć dopływ powietrza. Jeśli miód nie zostanie odpowiednio zabezpieczony, to może on chłonąć wilgoć, co może później niekorzystnie wpływać na substancję produkowaną, gdyż może ona ulegać fermentacji. Gdy zasklep przykrywa 75% komórek plastra, to jest on gotowy do zebrania przez pszczelarza.
Warto tutaj dodać, że jedna pszczoła zbieraczka może przenieść od 40 mg do 50 mg nektaru za jednym razem. Takich kursów w ciągu dnia wykonuje ona od 7 do 15. Natomiast, aby powstał kilogram miodu, pszczoły muszą odwiedzić kilka milionów kwiatów, zaś jedna pszczoła przez całe swoje życie wytwarza tylko 1/12 łyżeczki miodu. To oczywiście wartości przybliżone, ale sami widzicie, jakie to trudne zadanie!
Jak powstaje miód spadziowy i mieszany?
Spadź to słodka ciecz, która powstaje z soku drzew – zarówno iglastych, jak i liściastych. Zostaje przetworzona przez pracowite owady (takie jak mszyce i miodówki), żerujące na liściach i igłach drzew. Te owady pobierają sok, a jego nadmiar wydzielają w postaci tej lepkiej substancji, która staje się źródłem surowca (pożytkiem) dla pszczół ulowych, zastępując im esencję roślinną zbieraną z kwiatów. Wytwarzanie miodu przez pszczoły rozpoczyna się więc tutaj od pobrania spadzi i przeniesienia jej do ula, gdzie przekształcają ją w miód spadziowy. Następnie przekazują miód sobie nawzajem, aż osiągnie odpowiednią konsystencję, a po napełnieniu komórek danego plastra i zgęstnieniu, zostają one zasklepione woskiem. Miód spadziowy ze względu na swój intensywny, głęboki smak oraz dużą zawartością minerałów jest cennym naturalnym produktem.
Natomiast miód nektarowo-spadziowy powstaje, gdy pszczoły zbierają zarówno nektar z kwiatów, jak i spadź z drzew. Dzięki temu uzyskuje on unikalny smak i bogaty skład, łącząc właściwości obu rodzajów miodu.
Produkcja miodu – rola pszczelarza
Gdy pszczelarz opiekujący się daną pasieką podczas przeglądu zauważy odpowiednią ilość plastrów pokrytych zasklepem, podejmuje decyzje o rozpoczęciu miodobrania. Musi on dokładnie, ale delikatnie usunąć pszczoły z ramki, aby nie zrobić im krzywdy, a następnie zanieść ją do pracowni w celu odwirowania. Niestety nie każda ramka z domu pszczół może zostać wyjęta – te z czerwiem muszą pozostać w gnieździe, ponieważ są niezbędne dla rozwoju roju. Trzeba pamiętać, że pszczoły również potrzebują miodu, dlatego nie można odebrać im całego dorobku. Dzięki temu pszczółki wzrastają szczęśliwe!
Ramki gotowe do wirowania transportuje się do pracowni, gdzie pszczelarz usuwa zasklep, a następnie umieszcza plastry w specjalnej maszynie wirówce. W wyniku odwirowywania miód (naturalny produkt), systematycznie spływa do specjalnego naczynia, a następnie przez 2-3 dni odpoczywa przed przelewaniem do słoików. Ten odstęp czasu jest bardzo ważny, ponieważ pozwala na pozbycie się resztek zasklepu i powietrza, które mogłyby niekorzystnie wpłynąć na właściwości i skład prawdziwego miodu.
Jeśli chcesz poznać niezwykły smak naturalnych miodów prosto z pasieki, to zajrzyj do naszego sklepu i wybierz jeden z naszych słodkich przysmaków. Znajdziesz u nas również inne produkty pszczele, takie jak pyłek czy świece woskowe.
